تبیین ابعاد آسیب به «کرامت نفس» در شبکه های اجتماعی از منظر اخلاق اسلامی با استناد به نتایج داده پژوهی دو مؤسسه تحلیلی – آماری در انگلستان
کد مقاله : 1117-DIGETHCONF
نویسندگان
علیرضا شیرزاد *
دانش آموخته دوری دکتری تخصصی مدرسی معارف اسلامی دانشگاه معارف اسلامی قم
چکیده مقاله
استفاده از شبکه های اجتماعی در کنار فواید آن، آسیب های اخلاقی متعددی بر سلامت اخلاقی و روانشناختی کاربران خود بر جای گذاشته که مؤسسات مختلف داده پژوهی در سراسر دنیا به بررسی آن اقدام نموده و بر اساس نتایج پژوهش های آماری آنها، بخش عمده ای از آسیب ها به مسأله «کاهش کرامت نفس» در مخاطبان اشاره دارد. به همین جهت این پژوهش با هدف بررسی آسیب های شبکه های اجتماعی بر کرامت و عزت نفس انسان و کشف راهکارهای کنترل آن در منابع اسلامی انجام شده است. در همین راستا با روش توصیفی – تحلیلی به منظور بررسی چنین آسیبی به دو گزارش تحلیلی – آماری مؤسسات «RSPH» و «Muslim Census» در کشور انگلستان و به منظور کشف راهکارهای کنترل آن، به متون اخلاقی موجود در قرآن و کتب حدیث مراجعه شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که شش مؤلفه در فرایند آسیب شبکه های اجتماعی بر کرامت نفس انسان وجود دارد. ابتدا «تصاویر» غیر واقعی و البته واقعی در شبکه های اجتماعی به عنوان عامل محرک سبب «مقایسه» به عنوان حلقه واسط شده که در نهایت ایجاد مؤلفه اصلی یعنی «کاهش کرامت و عزت نفس» را در پی خواهد داشت. این کاهش عزت نفس با بُعد هیجانی «اندوه»، بُعد فکری «تردید در ناکارآمدی و کفایت شخصی» و بُعد رفتاری «امکان انجام اعمال ناشایست» همراه می باشد. همچنین از منظر اخلاق اسلامی دو راهکار «عدم چشم دوختن» به دارایی های حسرت برانگیز دیگران و «تعمیم دهی» که با تصور عدم تنها بودن در مشکلات زندگی شکل می گیرد را می توان در جهت مقابله با چنین آسیبی معرفی نمود.
کلیدواژه ها
کرامت نفس، عزت نفس، شبکه های اجتماعی، اخلاق اسلامی
وضعیت: پذیرفته شده مشروط