اخلاق اشتراک و فرهنگ‌های دانشی در وضعیت پسادیجیتال
کد مقاله : 1153-DIGETHCONF
نویسندگان
حامد طاهری کیا *
عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی و تمدنی
چکیده مقاله
شیوه‌های تولید دانش در نظام سیاسی نظارتی مبتنی بر دستیابی به اعتبار موقعیت مشروع تولید دانش است. دانشگاه‌ها دارای موقعیت مشروع تولید دانش هستند که آن را به استادان، دانشجویان و فارغ‌التحصیلان اعطا می‌کنند. دانش می‌بایست زیر سامانه‌های نظارتی تولید شود تا اعتبار آن بر داشتن ادعای حقیقت حفظ شود. بنابراین انواع داوری‌ها و ناظران علمی در بخش‌های تولید کتاب، مقاله‌های علمی، پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویی، و پروژه‌های پژوهشی به کار گرفته می‌شوند تا فرایندهای علمی تولید دانش تضمین شوند. این نظام نظارتی بر اساس نظام حکومت‌مندی نظارتی است که بر محوریت ایده یا ایدئولوژی حقیقت عمل می‌کند. حقیقت در سامانه‌های قدرت علمی تولید می‌شود و با تبدیل به برنامه‌های نظارتی بر جمعیت به کار گرفته می‌شود. علاوه بر این، رسانه‌ها نیز در قالب سامانه‌های قدرت عمل می‌کنند به گونه‌ای که حقیقت را در قالب برنامه‌های شنیداری و دیداری برای مردم مخابره می‌کنند. در نظام نظارتی رسانه‌ها یک‌سویه هستند، چون نظام تولید فرم و معنا در یک سوی ایستاده است و در سوی دیگر احساسات دریافتی مردم قرار گرفته‌اند. یک سوی فرستنده و در سوی دیگر گیرنده حاضر است و این رابطه‌ای خطی است. اما در وضعیت دیجیتال که موقعیت جامعه کنترلی است، دو نظام تولید دانش و رسانه‌های نوین در هم تنیده می‌شوند. نظام تولید دانش درون رسانه‌های نوین حتی تولید می‌شود و سپس چرخش می‌یابد. وضعیت دیجیتال را نظام کنترلی می‌نامیم، زیرا میزان شدت بالایی از عوامل مختلف در تولید حقیقت نقش دارند و نظام کنترلی چرخشی به سوی تبلور جریان‌های حقیقت است. دوره‌ای جدید از نظام دانش و حقیقت شکل گرفته است که دوره پساحقیقت نامیده می‌شود و اخلاق اشتراکی دانش ما را از وضعیت دیجیتال به پسا‌دیجیتال سوق می‌دهد. دوران پسا‌دیجیتال را باید دوران فرهنگ‌های دانش اشتراکی و برآمدن اخلاق اشتراکی در نظر گرفت. در این مقاله ما در پی ایجاد طرح بحث نظری دربارۀ فرهنگ‌های دانش اشتراکی و اخلاق اشتراکی هستیم که به فعالیت بعضی از کنشگران تولیدکنندگان دانش علوم انسانی در شبکه‌ی اینستاگرام خواهیم پرداخت. بر اساس داده‌ها، تولیدکنندگان دانش علوم انسانی در شبکه‌ی اجتماعی اینستاگرام شکلی از اخلاق اشتراکی دانش را رواج می‌دهند که نظام رفاقتی تولید و چرخش دانش را گسترش می‌دهد.
کلیدواژه ها
پسادیجیتال، اخلاق اشتراکی، جامعه کنترلی، دانش، اینستاگرام.
وضعیت: پذیرفته شده مشروط