بررسی تطبیقی تأثیر قرائت مدرسه کلامی فلسفی حله، هیوم و کانت از عدالت در اخلاق دیجیتال
کد مقاله : 1158-DIGETHCONF
نویسندگان
علی انصاری بایگی *
دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده مقاله
اخلاق دیجیتال از موضوعات نوینی است که پس از رشد فزاینده اینترنت، فضای مجازی و نیز هوش مصنوعی، طرح گردیده و اهمیت یافته است. این موضوع علاوه بر اثرگذاری در حوزه ارتباط فردی و اجتماعی، بر روابط سیاسی رسانه‌ای دولت‌ها با دیگر ملل نیر تأثیری مستقیم دارد. اینکه در زیست دیجیتال و بهره‌گیری از فضای مجازی و هوش مصنوعی، کدام رفتار اخلاقی و کدام غیراخلاقی است؟ پرواضح است که پاسخ به این مسئله در گرو اندیشمندان اخلاق به اصول حکمت عملی است. این پژوهش با استفاده از روشی تحلیلی به مطالعه تطبیقی مسئله عدالت از منظر اندیشمندان مدرسه حله با نگره کانت و هیوم به عنوان دو فیلسوف شاخص در مدرنیته می‌پردازد تا در پرتو آن شاخصه رفتار اخلاقی از غیراخلاقی در زیست دیجیتال ارائه گردد. یافته‌های تحقیق نشان از آن دارد که پیامد هر یک از این نگره‌ها در روابط میان دولت و مردم و رابطه میان دولت‌ها متفاوت است. کانت با وجود همسویی با نظریه‌های حقوق و قوانین طبیعی است، نگاهش به حکمت عملی بیشتر تحت تأثیر آزادی است؛ در نتیجه عدالت را نیز در امتداد آزادی ارزش‌گذاری می‌کند و قرائتی لبیرال از آن ارائه می‌دهد. هیوم نیز با رویکرد تجربه‌گرایانه به عدالت می‌نگرد و آن را در امتداد فایده‌گرایی و قوانین موضوعه قرار می‌دهد؛ برخلاف فیلسوفان و متکلمان مدرسه حله که عدالت را ارزش بنیادین و آرمان نهایی حکمت عملی تلقی می‌کنند.
کلیدواژه ها
اخلاق دیجیتال، عدالت، اخلاق، کانت، هیوم، مدرسه حله
وضعیت: پذیرفته شده مشروط